afb.
ANWB-wegwijzers
Nuland, Dorpstraat / Duyn en Daelseweg
Gemeentelijk monument
Nuland, Dorpstraat / Prins Bernhardplein (twee ANWB handwijzers)
Context(Bouw)historie:In de Middeleeuwen was Nuland onderdeel van het Kwartier van Maasland van de Meierij van 's-Hertogenbosch. Later vormde Nuland met Geffen een heerlijkheid, die in de periode 1505-1638 in het bezit was van de familie Van Vladeracken. Jan van Vladeracken bouwde een kasteel aan de Singel omstreeks 1500, direct ten noorden van de kern van Nuland. Het was een rond kasteel dat in de Franse tijd verwoest werd. Een ronding in de Singel, direct ten zuiden van de spoorbaan herinnert hier nog aan, evenals de naam van de hoeve: "Vladeracken".Het grondgebied van Nuland werd regelmatig getroffen door ernstige overstromingen, bijvoorbeeld nog in 1876 en 1880. Tijdens de bevrijding heeft het dorp erg geleden. Het werd tijdens de Operatie Market Garden eerst door de geallieerden en later door de Duitsers beschoten. Op 22 oktober 1944 werd de aanval op 's-Hertogenbosch ingezet en werd Nuland bevrijd door de 53e (Welshe) Infanteriedivisie. Op 27 oktober kwam ook 's-Hertogenbosch in handen van de geallieerden. Tot 1993 was Nuland een zelfstandige gemeente. Op 1 januari 1993 zijn Nuland, Geffen en Vinkel samengevoegd tot de gemeente Maasdonk. Nuland ging op 1 januari 2015 op in de gemeente 's-Hertogenbosch. De twee ANWB wegwijzers staan midden in de kern van het dorp Nuland en dateren vermoedelijk uit de jaren veertig van de twintigste eeuw. In ieder geval van na 1939 en voor 1956. Vanaf 1939 voert de ANWB (Algemene Nederlandsche Wielrijders Bond) nieuwe wegwijzers in met verspringende armen, zoals ook bij de twee wegwijzers in Nuland. Hierdoor kunnen de borden van kruisende richtingen elkaar niet meer afdekken. Vanaf 1956 worden de meeste richtingsborden voorzien van reflecterende opschriften op een blauwe mat geëmailleerde achtergrond. De onderhavige wegwijzers zijn nog voorzien van borden met zwarte letters op een witte achtergrond. Beide wegwijzers verkeren in een goede staat van onderhoud. Ligging:De eerste wegwijzer staat aan de westelijke zijde van de kruising Dorpstraat – Prins Bernhardplein – Zandstraat. De tweede staat iets zuidelijker hiervan, aan oostelijke zijde van de kruising Dorpstraat – Duyn en Daelseweg.BeschrijvingBeide wegwijzers bestaan uit een ijzeren staander (I-profiel), waartegen aan de bovenzijde drie ijzeren rechthoekige borden met afgeronde hoeken zijn bevestigd. Ter plaatse van de bevestiging van de onderste borden is het I-profiel iets ingesneden. De staander heeft een zwart geschilderde basis, met daarboven tot aan de borden een diagonaal gestreepte blauw witte beschildering. Ter hoogte van de borden is het I-profiel wit geschilderd. De borden zijn wit geschilderd en zijn voorzien van een blauwe rand. De belettering is in het zwart uitgevoerd. Op elk bord staan plaatsnamen genoemd met het aantal kilometers tot die plaats vanaf dit punt. Het haaks op de staander bevestigde bord heeft aan beide zijden belettering. De borden zijn met bouten bevestigd. | 2 |
|
De meest noordelijke wegwijzer van de twee omvat drie borden. Een haaks op de staander geplaatst bord geeft in oostelijke richting Geffen (4 km) en Oss (10 km) aan. Het naar het noorden wijzende bord geeft de richting Maren Kessel (8 km) en Kruisstraat (3 km) aan. Het naar het zuiden wijzende bord geeft de richting Rosmalen (5 km), ’s-Hertogenbosch (11 km) en Nijmegen (38 km) aan. De zuidelijke wegwijzer van de twee heeft eveneens drie borden. Het haaks op de staander bevestigde bord geeft in westelijke richting de plaats Rosmalen (5 km) aan. Het naar het noorden wijzende bord geeft de plaatsen Maren Kessel (8 km), Geffen (4 km) en Kruisstraat (3 km) aan. Het naar het zuiden wijzende bord geeft de richtinng ’s-Hertogenbosch (11 km), Nijmegen (38 km) en Vinkel (3 km) aan. | 3 |
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst1. Architectonische en stedenbouwkundige waardenDe twee ANWB wegwijzers hebben een sterke situationele waarde vanwege de plaatsing aan belangrijke kruisingen in het dorp Nuland. Ze markeren twee belangrijke punten in de hoofdstructuur van het dorp, van waaruit men diverse andere nabijgelegen kernen in de regio kan bereizen. Beide wegwijzers verkeren in goede staat van onderhoud en geven een goed beeld van het type wegwijzers dat de ANWB in de periode 1940-1950 hanteerde. De twee wegwijzers staan op korte afstand van elkaar, waardoor er ook sprake is van een waardevol ensemble.2. Bouw- en/of kunsthistorische waardenDe twee ANWB wegwijzers zijn een goed en gaaf bewaard gebleven voorbeeld van ANWB bewegwijzering uit de periode 1940-1950. Karakteristiek zijn de ten opzichte van elkaar verspringende borden, zodat de borden van kruisende richtingen elkaar niet afdekken. Het authentieke karakter van de wegwijzers is goed behouden gebleven.Zeldzaamheidswaarde. 3. Cultuurhistorische waardenDe twee wegwijzers hebben cultuurhistorische waarde als goed bewaard gebleven en nog duidelijk als zodanig herkenbare karakteristieke bewegwijzering van de ANWB uit de periode 1940-1950. Ze vormen een tastbaar relict van een periode waarin de mobiliteit van de bevolking steeds groter werd.De objecten, bestaande uit twee ANWB wegwijzers te Nuland uit de periode 1940-1950, zijn op basis van bovenstaande criteria beschermenswaardig als gemeentelijk monument in de gemeente ‘s-Hertogenbosch. | 4 |
Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)
Artikelen
| 2019 |
Aanwijzing 11 panden en objecten als gemeentelijk monument in NulandTwee ANWB-wegwijzers te Nuland
Gemeenteblad van 's-Hertogenbosch
|
|
| 2019 |
Nulandse wegwijzers krijgen kroontje terug én worden monumentDen Bosch krijgt er een paar heel bijzonder gemeentelijke monumenten bij: twee ANWB-wegwijzers in Nuland. De ANWB spreekt van een unicum.
Paul Roovers | Brabants Dagblad zaterdag 16 november 2019 | Regio 4
|
Bossche Encyclopedie |